Brexit, populisme winnaar in de Italiaanse verkiezingen, rechts-extremisme aan het bewind in Hongarije en Polen, voor minder zou je van een crisis in de EU spreken. Bij het nadenken over de toekomst van Europa is een interview met filosoof Richard Rorty me bijgebleven, zelfs na 20 jaar. Hij had toen net de Spinoza Leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam bekleed. De verkondigde standpunten over de EU zijn weliswaar niet origineel, dat pretendeerde Rorty zelf geenszins, maar ze geven in hun beknoptheid wel de essentie van de richting voor Europa aan. De Europese volkeren en landen hebben zo lang en heftig met elkaar in de clinch gelegen; het voeren van oorlog lijkt wel een Europese gewoonte te zijn. Als men de handen in elkaar slaat zou je daar voorgoed vanaf zijn. Dit is in het algemeen het meest genoemde argument: een verenigd Europa voorkomt oorlog. Hij voegde eraan toe dat federalisme in de USA een succes is. Of federalisme echt een garantie tegen verschrikkingen is? Voormalig Joegoslavië was een federatie en het heeft daar oorlogen niet voorkomen. Maar misschien bedoelde hij democratisch federalisme. In een verenigd Europa krijgt een nieuwe Hitler niet de kans om aan de macht te komen. In ieder geval zou een nieuwe Hitler geen reden kunnen vinden voor een Übermensch en een Herrenvolk. Gelukkig zijn de Europeanen daarvoor te divers. Dat veel mensen zich zorgen maken over de Europese Unie omdat het erop lijkt dat de economie en het geld voorrang krijgen, en het sociaal beleid op de achtergrond dreigt te raken, wimpelt hij af. ‘Dat gevaar bestaat natuurlijk, maar als je iets wilt doen aan de macht van multinationals kun je beter een groot en machtig politiek samenwerkingsverband hebben dan dat je daar als klein onbetekenend landje het hoofd aan zou moeten bieden.’ Het besef dat […]
↧